‘Ik heb
iets met die enorme vieze grote stad’
Birkit Wildenburg en Muzaffer
Demiray richtten in 1995 tangoschool La Zapada op. Naast lesgeven en optredens
in binnen- en buitenland hebben zij dansvoorstelling Ensueños de
Tango geproduceerd, een voorstelling met twee dansparen en orkest Quinteto
Zárate. De voorstelling was tot en met 2007 in Nederlandse en Belgische
theaters te zien.
In 1994 zette Birkit in gezelschap
van twee vriendinnen voor het eerst voet aan wal in Buenos Aires. Ze danste
enkele jaren tango en wilde nu weleens het mekka van de tango zien. Het jaar
daarop is ze weer gegaan, maar nu met Muzaffer waar ze destijds een beetje
mee danste. Ze hadden nog geen relatie. Inmiddels zijn Birkit en Muzaffer
met tussenpozes zes keer naar Buenos Aires geweest. Ze volgen er lessen, kopen
schoenen en cd’s en dansen vooral veel samen omdat ze daar in Nederland
door hun drukke werkzaamheden niet veel aan toe komen.
Buenos Aires
Birkit: “Ik vond het
er geweldig! Dat je gewoon iedere dag een plek binnen kon stappen waar je
kon dansen. Dat was toen voor Nederland ook bijzonder.” Ze vertelt dat
er toen - net als zijzelf - nog maar weinig jongeren in de tango waren. “Bijna
allemaal salons met oudere mensen. En dan gingen we daarna naar de undergroundsalon
Cocha Bamba. Para Kultural was er toen wel, maar op een hele
andere plek.” Ze gingen voornamelijk naar salons en volgden les. Ik vraag
aan Muzaffer of hij ook zo enthousiast was om iedere dag tango te dansen.
Muzaffer: “De eerste keer waarschijnlijk het meest. Maar daarna is het
voor mij beduidend minder geworden. Toen had je nog de mogelijkheid vaker
mensen tegen te komen die je kende, om in de salon mee de vloer op te gaan.
Dat is nu helemaal niet meer zo, je komt gewoon geen bekenden meer tegen.
Elke keer sta je naar een nieuwe groep mensen te kijken, wie is wie en daar
kom je nooit tussen. Nu ben je gewoon ‘de vreemde’, je bent altijd
de toerist.” Birkit vult hem aan: “Toen waren toeristen nog interessant.
Er waren er niet zoveel van.”
Lessen volgen
Tangoliefhebbers die voornamelijk
voor het dansen naar Buenos Aires gaan, hebben een dagritme waarin de energie
goed verdeeld moet worden. Birkit en Muzaffer staan ’s morgens om 11
uur op, ontbijten buiten de deur en plannen voor de middag een activiteit.
Bijvoorbeeld een les volgen. Muzaffer verhaalt dat hij eerst kijkt welke maestro’s
er op dat moment in Buenos Aires zijn, wie er in de buurt zit, wie zichzelf
promoot. “Dat volg je een beetje. Je kunt niet vantevoren plannen bij
wie je een les wilt gaan volgen.”
Ze volgen in Buenos Aires ook lessen om andere docenten aan het werk te zien.
Ze vinden dat niet alleen interessant maar ook leerzaam om de interactie tussen
docent en leerlingen of de dynamiek van de les te aanschouwen. Zo zijn ze
de laatste keer bijvoorbeeld naar Studio D&I zijn geweest, een grote dansschool
met meerdere docenten en lesruimtes. Volgens Muzaffer zie je deze ontwikkeling
in Buenos Aires vaker. Mensen die zich organiseren en een soort tangoacademie
oprichten met verscheidene docenten en disciplines, zoals yoga.
Dat de tango in Buenos Aires
commerciëler is geworden, vinden zij allebei niet erg. Zo worden er meer
mensen bereikt. Muzaffer: “Meer commercie betekent ook dat meer mensen
betalen. De keerzijde is dat er meer toeristen in BA zijn.”
Dat heeft gevolgen. Zo zou Muzaffer graag naar het tangofestival in Buenos
Aires willen gaan dat in maart gehouden wordt: “Het festival biedt de
enige mogelijkheid om alle topdansers te zien; in één week op
één plek. Je moet niet naar de lessen gaan. Ook niet gaan dansen,
het is dan propvol in de salons. Het gaat om de shows, dat is geweldig. Je
ziet dan heel veel mooie dansers achter elkaar.”
Ergernisjes
Birkit en Muzaffer gaan niet
meer iedere avond dansen en zeker niet meer tot het ochtendgloren. Birkit
grapt dat ze daar te oud voor zijn. “Maar we hebben er ook geen zin meer
in, dat gehang. In het begin, als je nog niet zo lang in die scene zit, en
nog niet zo vaak in Buenos Aires bent geweest, dan ben je bang dat je wat
mist. Dan kom je overal als eerste en blijf je overal als laatste. Maar nu
doe ik dat echt niet meer.”
Ook de traditionele saloncodes die in Buenos Aires gangbaar zijn, beginnen
Birkit tegen te staan. In het begon vond ze het best grappig, de typische
do’s and dont’s in Argentijnse salons, maar nu is ze het
zo moe dat mannen haar niet ten dans vragen als ze met haar man de salon binnenkomt.
Ze dansen daarom veel samen. Volgens Muzaffer hebben de nieuwkomers de vorm
niet kunnen vinden die meer aansluit op de huidige tijd. Ze passen zich aan
de dwingende mores van de traditie. “Het is er nog vrij arm en iedereen
zoekt toch wat geld in de tango. Veel dansers in Buenos Aires zijn alleen
gericht op hoger komen, dat is daar zo ongelooflijk belangrijk. Daar wordt
alles voor gedaan.”
Maar er zijn nog meer ergernisjes. Birkit vertelt over de 60+’ers die
naast hun schoenen zijn gaan dansen. Vroeger danste ze daar graag mee, dat
waren mannen die decennia lang de tango dansten. Nu zijn er ‘nieuwe’
60+’ers die nog maar net dansen maar acteren alsof ze al eeuwen dansen.
En dat voel je niet als volgster. En Muzaffer uit zijn weerzin over oude mannen
die alleen maar met jonge vrouwen willen dansen. Voor hem klopt dat plaatje
niet. Muzaffer: “Als je in Buenos Aires een oudere ster bent daar, dan
geeft dat echt wel mogelijkheden. Dan kun je naar het buitenland, dan word
je uitgenodigd om daar les te geven. Zo’n jong meisje doet daarom alles
voor zo’n oudere man, om hogerop te komen.” Maar volgens Birkit
maakt hij zich druk om niks: “Straks ben jij een oude man en wil je ook
zo’n jong ding.”
En de jonge garde? Muzaffer vindt het erg leuk ze te zien dansen. Maar hij
realiseert zich dat het moeilijk is met hen in contact te komen, tenzij je
daar intensief in investeert. De jeugd is erg op zichzelf.
Shoppen en eten
Buenos Aires is niet alleen een geweldig oord om te dansen, maar ook om cd’s
en schoenen te kopen. Dat doen Birkit en Muzaffer dan ook volop.
Birkit: “De laatste keer was echt geweldig. We gaan altijd naar Zivals.
Er zijn plekken waar je het goedkoper kunt krijgen, maar Zivals heeft gewoon
álles, je hebt er ook mensen die er álles van weten. De laatste
keer hadden we een lijst gemaakt met wat we al hebben, en die overhandigden
we aan een medewerker van Zivals. Hij heeft deze lijst doorgekeken en een
collectie samengesteld met muziek wij nog niet hadden én waarvan hij
vond dat het toch bij een goede collectie hoorde. Echt geweldig! Drie dagen
later kwamen we terug. Er stond een doos klaar. Ga maar luisteren, zei hij.
Een hele doos vol. Daar hebben we veel van meegenomen.”
Ook voor dansschoenen biedt Buenos Aires de grootste assortiment ter wereld,
alhoewel Muzaffer het jammer vindt dat je tegenwoordig niet meer zelf je schoenen
kunt samenstellen. “Dat model, die hak, deze leersoort en kleur, zó
wil ik hem. De grotere winkels doen het niet meer, dat is voorbij. Het is
nu allemaal productiewerk.” Inmiddels hebben zij allebei een kast vol
met dansschoenen, omdat ze er zo mooi en goedkoop zijn.
Muzaffer laat in Buenos Aires ook altijd ‘danspakken’ voor optredens
maken. Dat zijn kostuums waarbij de mouwen hoger zijn ingezet, zodat het bovenlichaam
meer bewegingsvrijheid heeft. Birkit heeft een keer een Argentijnse optreedjurk
gekocht: “Een waanzinnige kitschjurk, ik heb hem één keer
aangehad. Het is echt niet mijn smaak wat ze daar dragen. Hier op de markt
vind je het ook. Je knipt een split in een rok van de markt en je hebt hetzelfde.”
Wonen of verpozen in Buenos Aires
Ondanks dat Birkit en Muzaffer graag in Buenos Aires verkeren zouden ze er
niet willen wonen, laat staan lesgeven. Birkit: “Als je als buitenlander
in de tango wilt werken, moet je daar zó gigantisch knokken voor je
plek.”
Muzaffer: “In Nederland werken aan tango is veel vruchtbaarder dan daar.
We hebben hier cursisten, we hebben mensen die jarenlang blijven komen, we
hebben mensen die erg geïnteresseerd zijn. Dat is toch veel beter? Als
ik ergens opnieuw moet beginnen dan zou ik gewoon een nieuwe stad kiezen die
heel leuk is, waar je prettig zit en waar bij wijze van spreken nog geen andere
school is. Dan zou ik daar wel opnieuw kunnen beginnen. Maar niet in Buenos
Aires zelf.”
Het is ook geen makkelijke stad, ook niet voor de tangotoerist. De Argentijnen
hebben het niet breed en de criminaliteit is alom aanwezig. Birkit vertelt
over die keer dat zij in een klein straatje vlakbij hun appartement bijna
beroofd werden. Ze doorzag de samenwerking van drie mannen die elkaar seintjes
gaven. Gelukkig konden zij ontkomen van hun belagers.
Birkit: “Weet je wat wat wij voor geks meegemaakt hebben? We logeerden
bij bij een vriendje van kennis. Op een gegeven moment schrokken we ’s
ochtends wakker van een hels kabaal: AARDBEVING! Maar niks geen aardbeving,
er was onder in het gebouw een bus naar binnen gereden! Als je uit het raam
naar beneden keek, zag je daar zo de kont van een bus uit het gebouw steken.
Dat was toch wel een van de vreemde dingen die we daar hebben meegemaakt.”
Ze hebben geen plannen om binnenkort weer naar Buenos Aires te gaan. Voor
Muzaffer zijn lessen volgen de belangrijkste reden om te gaan: “Maar
dat kan nu in Europa ook, een week bij Gustavo (Naveira). Dat vind ik geweldig.
Echt een week les, daar ga ik helemaal voor. Maar ja, eigenlijk kun je dat
tegenwoordig in heel Europa vinden.”
